Badania laboratoryjne okien, drzwi oraz komponentów do ich montażu wykonywane są w warunkach niemalże idealnych. Zleceniodawca ma świadomość, że poddaje obiekt lub próbkę badaniom w celu określenia właściwości i stara się, aby wyniki wypadły pomyślnie, dbając o wszelkie szczegóły techniczne, które mogą mieć na to wpływ. Co jednak dzieje się później, po zamontowaniu okna lub drzwi, w obiekcie budowlanym? Czy właściwości, które producent deklaruje, nadal są zachowane? Czy montaż został wykonany w taki sposób, aby spełniał swoje zadanie, a jednocześnie nie miał wpływu na zmianę właściwości wyrobu?

Rosnąca świadomość jakości produktu i wykonania usługi wśród inwestorów, generalnych wykonawców, producentów i monterów stale rośnie. Stawiane są coraz większe wymagania i oczekiwania, których jeszcze kilka lat temu bezpośrednio na budowie nie można było zweryfikować metodami badawczymi, podobnymi do tych stosowanych w laboratoriach. Od ponad 6 lat Mobilne Laboratorium Techniki Budowlanej – w odpowiedzi na oczekiwania runku – stale doskonali i poszerza swoją ofertę w zakresie wszelkich badań, które można wykonać na budowie po zamontowaniu oraz w trakcie użytkowania stolarki otworowej. Głównym celem takich badań jest ocena wyrobu oraz jego montażu – przeważnie wtedy, gdy obie strony, czyli wykonawca i odbiorca, są w sporze. Badania takie mają często rozstrzygnąć, kto ma racje. W mniejszej ilości, ale wciąż rosnącej, badania weryfikacyjne na budowie wykonywane są, ponieważ takie wymaganie stawia inwestor lub też po to, aby skontrolować producenta/wykonawcę.

 

Weryfikacja zamontowanego wyrobu

Okna, drzwi oraz ściany osłonowe często tracą swoje właściwości po zamontowaniu, które z tak wielkim trudem producent określił w laboratorium, przeprowadzając badania wstępne typu (ITT). W ponad 90% (PVC, drewno) i w 100% (aluminium) badanych przypadków nie potwierdza się klasa wodoszczelności, która została zadeklarowana przez producenta, a 50% (PVC, drewno) i w 100% (aluminium) klasa przepuszczalności powietrza. Dużym problemem jest również osiągnięcie zadeklarowanej klasy odporności na obciążenie wiatrem w przypadku okien wielkogabarytowych – szczególnie systemy PVC. Powyższe liczby niezgodności dotyczą oczywiście badań, tam gdzie inwestor miał zastrzeżenia bądź spór między stronami trwał już w sądzie. Nawet wtedy, gdy nie ma wątpliwości, co do zadeklarowanych właściwości dla zamontowanego wyrobu, niezgodności te też są powszechnych zjawiskiem.

 

Gdzie jest zatem popełniany błąd?

Wpływ na deklarowane właściwości wyrobu ma jego jakość, czyli produkcja, oraz w równym stopniu jego montaż. Nawet dobrze wyprodukowany produkt można nieprawidłowo zamontować, pogarszając w ten sposób jego właściwości. W przypadku produkcji gotowych wyrobów, głównymi powodami, wpływającymi na zmianę właściwości, są:

» niezastosowanie odpowiednich komponentów zgodnych z technologią bądź dokumentacją systemową – np. zbyt cienka stal wzmacniająca główne kształtowniki PVC;

» niewłaściwy dobór elementów okuć czy zbyt duży rozstaw punktów ryglujących;

» niezachowanie tolerancji wymiarów – np. za wąskie lub za niskie skrzydła względem ościeżnicy, za krótki słupek stały, ogólny brak geometrii.

W przypadku montażu:

» brak odpowiedniego, trwałego zamocowania z konstrukcją budynku (np. zbyt mała ilość kotew, nieprawidłowy montaż kotew, niewłaściwy dobór kotew);

» brak pionu, poziomu, skręcenia zamontowanych ościeżnic.

Jak wynika z powyższej tabeli, w warunkach poligonowych można sprawdzić w zasadzie wszystko, co producent zadeklaruje w Deklaracji Właściwości Użytkowych oraz w dodatkowej dokumentacji. To, co kiedyś było niemożliwe, wraz z rozwojem technologii i nauki stało się osiągalne. Być może małymi krokami zmierzamy do modelu oceny i weryfikacji, jaki stosuje się np. w USA lub Kanadzie, gdzie najważniejszym kryterium odbioru stolarki otworowej jest potwierdzenie właściwości po zamontowaniu jej na budowie, wykonując badania w warunkach poligonowych. 

Przekonało się już o tym kilku polskich producentów, dla których wykonywaliśmy pre-testy zgodnie z normami ASTM na specjalnie przygotowanych modelach w Polsce i pod nadzorem pracowników tamtejszych laboratoriów. Badania laboratoryjne służą jedynie do określenia możliwości technicznych producenta i sprawdzeniu jego osiągów – mówią przedstawiciele Mobilnego Laboratorium Techniki Budowlanej.rojekt, produkcja, transport, przechowywanie i montaż – na każdym z tych etapów musi być zachowany odpowiedni standard, dopiero wtedy końcowy użytkownik dostrzeże zalety produktu, a jego użytkowanie stanie się zwykłą czynnością, na której nie będzie skupiał swojej uwagi.