Przystępując do budowy domu zarówno inwestor jak i wykonawca mają zazwyczaj dobre intencje. Budujący oczekuje wybudowania domu lub dachu w uzgodnionej cenie, terminie i najwyższej jakości, z kolei firma budująca – liczy na zaufanie do jej profesjonalizmu, na dobrą współpracę z klientem, zapłatę na czas i dobre referencje. Zdarzają się jednak sytuacje, które budzą złe emocje i prowadzą do wzajemnych oskarżeń. Budując dom warto pamiętać, o jakich gwarancjach rozmawiasz z wykonawcą, co zawiera umowa i kiedy wykonawca jest w świetle prawa wolny od odpowiedzialności.

Punktem wyjścia do dobrej współpracy powinna być przygotowana na piśmie umowa zawierająca zakres zleconych prac, terminarza prac, informacje kto dokonuje zakupów materiałów budowlanych oraz o rodzaju wynagrodzenia, kosztorysowego lub ryczałtowego, i jego wysokości.

- W zależności od charakteru wykonywanych czynności przez dekarzy oraz zakresu zleconych prac, w praktyce zawierane są typowe umowy sprzedaży, ograniczające się do dostawy bądź wydania towarów klientowi we wskazanym miejscu, lub bardziej skomplikowane umowy o dzieło, o remont czy o roboty budowlane. Jednakże warto jest wiedzieć, że przy wszystkich wymienionych typach umów jedną z podstaw odpowiedzialności za jakość świadczenia jest ustawowa rękojmia wynikająca bezpośrednio z treści ustawy Kodeksu Cywilnego, która bywa często mylona z gwarancją producenta lub importera – tłumaczy Rafał Kufieta z Kancelarii Prawnej Rafał Kufieta z Wrocławia.

Jak tłumaczy prawnik, w zakresie odpowiedzialności za jakość prac i ich końcowy efekt – dzieło, znowelizowane ustawą konsumencką przepisy Kodeksu Cywilnego zawierają ogólne odesłanie, zgodnie z którym do odpowiedzialności za wady dzieła stosuje się odpowiednio przepisy o rękojmi przy sprzedaży. Stronami umowy o dzieło są przyjmujący zamówienie – przedsiębiorca budowlany – oraz klient jako zamawiający. Kontrakt tego typu rodzi zobowiązanie do wykonania oznaczonego w umowie dzieła, zaś konsumenta obliguje do jego odbioru oraz zapłaty umówionego wynagrodzenia. Jeżeli aktywność przedsiębiorcy ogranicza się wyłącznie do sprzedaży wyrobów budowlanych, bez usługi montażu, wówczas mamy do czynienia z „czystą” umową sprzedaży, a nie o dzieło.

Rękojmia istnieje więc zarówno przy umowie sprzedaży, jak i umowie o dzieło.  Jeżeli w zakupionym materiale do wykonania prac dekarskich ujawnią się wady, to wtedy odpowiedzialność względem kupującego z tytułu rękojmi ponosi sprzedawca i ogranicza się ona do wady materiałowej. Za wady montażowe, czyli te powstałe w toku prac dekarskich, sprzedawca nie odpowiada, gdyż obciążają one wykonawcę usługi (czyli dzieła). W praktyce inwestorzy powierzają zakup większości materiałów do budowy dachów dekarzom, co oznacza, że wykonawcy odpowiadają zarówno za ewentualne wady materiałowe, jak i potencjalne błędy montażowe. Krótko mówiąc, w przypadku wadliwego materiału sprawą reklamacji zajmie się firma wykonawcza (będąca zarazem sprzedawcą), a nie inwestor, i to wykonawca będzie dochodził swoich praw w stosunku do sklepu, hurtowni czy producenta.

Jeżeli inwestor sam zakupił i dostarczył na budowę materiały budowlane, a okazało się, że np. dach jest nieszczelny, wtedy należy przeanalizować, czy to efekt dostarczonego i wadliwego materiału, czy raczej wadliwej jakości prac dekarskich. Jeśli dekarz wykaże, że wada tkwi w dostarczonym materiale, a nie ma związku z wykonanymi przez niego pracami, wtedy prawo zwalnia go z odpowiedzialności.

Znowelizowany art. 556 Kodeksu Cywilnego formułuje zasadę odpowiedzialności wynikającej z rękojmi w sposób obiektywny: sprzedawca jest odpowiedzialny względem kupującego, jeżeli rzecz sprzedana ma wadę fizyczną lub prawną. Ta sama regulacja odnosi się również do odpowiedzialności przyjmującego zamówienie w ramach umowy o dzieło. A zatem w chwili wykrycia przez kupującego usterek zwykle korzysta on w pierwszej kolejności z rękojmi bądź gwarancji, w ramach której kwestia winy czy wiedzy przedsiębiorcy o wadzie nie ma znaczenia. 

Zupełnie inną kwestią jest gwarancja na produkt, gwarancja wykonawcy czy gwarancja producenta na cały system dachowy. Na prawidłowe funkcjonowanie dachu wpływa nie tylko położona dachówka, blachodachówka czy inny rodzaj pokrycia, ale również zastosowane akcesoria dachowe, które powinny być idealnie do siebie dopasowane. Producent, który dba o zachowanie najwyższych standardów kontroli jakości, nie obawia się zaproponowania inwestorom wieloletniej gwarancji na prawidłowe funkcjonowanie swoich produktów. Jeśli dodatkowo ma przekonanie o tym, że wykonawca posiada właściwe umiejętności rzemieślnicze, doskonale zna jego produkty, uczestniczy w szkoleniach i ma dobrą renomę – wtedy może zaproponować jeszcze więcej. Takie rozwiązanie wprowadziła 3 lata temu marka Braas - Gwarancję Systemową Braas na prawidłowe funkcjonowanie całego dachu przez 15 lat, a nie tylko jego poszczególnych elementów. Zakłada ona, że nawet gdyby któryś z elementów systemu zawiódł, inwestor nie zostanie z problemem sam, bo producent wymieni produkt i pokryje koszty wykonawcze. Ten rodzaj gwarancji nie wynika z przepisów prawa, ale jest dobrowolnym świadczeniem ze strony producenta.

Ponadto producenci materiałów do budowy dachu mogą oferować wieloletnią gwarancję na poszczególne produkty. W przypadku marki Braas gwarancja producenta dla dachówek ceramicznych i betonowych wynosi 30 lat, dla blachodachówek Aerodek w zależności od rodzaju 30 lub 40 lat, taśma do uszczelnienia komina Wakaflex oraz papa bitumiczna Braas Bit-Premium SBS posiadają aż 20 lat gwarancji, a np. membrany dachowe Braas, w zależności od rodzaju, 10 lub 15 lat. 

Wiele firm dekarskich w ramach umowy na budowę dachu dokładniej opisuje zasady gwarancji na wykonanie. Znaleźć się tam może informacja, w jakim okresie od oddania budynku dokona bezpłatnie ewentualnych poprawek. Z reguły okres gwarancji trwa 3 lata i uznaje się, że jeśli w tym czasie wady się nie ujawnią, to ich nie ma. Wystawienie gwarancji na dłuższy okres to kwestia dobrej woli wykonawcy, np. wielu uczestników programu branżowego SUPERDEKARZ oferuje 5 lat gwarancji na wykonane przez siebie prace. Warto przy tym pamiętać, że wykonawca może zastrzec, że jego firma musi dokonywać regularnego przeglądu dachu, a wszelkie prace na dachu (w tym np. montażu systemów solarnych, anten RTV) powinny przebiegać pod okiem jego firmy. To dość oczywiste, ponieważ ewentualne błędy innego montera czy kominiarza mogą doprowadzić do uszkodzeń dachu, czego efekty spadną na firmę dekarza.