W poprzedniej części omówione zostały prace nad warstwami konstrukcyjnymi nawierzchni brukowanych. Rozpoczynając od projektu przez wyznaczenie ich przebiegu w terenie, korytowanie, niwelację i wreszcie wykonanie podbudowy stworzony został trwały i stabilny układ warstw konstrukcyjnych przygotowanych do umieszczenia na nich właściwej nawierzchni. Jej właśnie poświęcona zostanie druga część tego tekstu.

Podsypka – co to takiego?

Ostatnia z warstw konstrukcyjnych - podbudowa - jest w zasadzie najważniejszym elementem przygotowania nawierzchni do ułożenia kostki brukowej, nie ostatnim jednak. Zanim przystąpimy do wykonania finalnej warstwy, należy wykonać podsypkę. Jej celem jest zapewnienie dobrego osadzenia poszczególnych kostek i zniwelowanie drobnych różnic wymiarowych między nimi. Jest to szczególnie istotne w przypadku kostki kamiennej lub innych elementów o dużych różnicach wielkości, znacznie mniej - przy kostce betonowej, charakteryzującej się znacznie mniejszą tolerancją wymiarową. Podsypkę wykonuje się jako około 10 cm grubości warstwę piasku i w żadnym wypadku nie zagęszcza. Nastąpi to dopiero po ułożeniu bruku. Z tego też powodu istotne jest, aby grubość warstwy nie przekraczała owych 10 cm, a więc wartości którą można bez większego problemu zagęścić jako pojedynczą warstwę razem z ukończoną nawierzchnią. W wypadku kostki betonowej przy której możemy być pewni, że różnice w grubości elementów będą najwyżej kilkumilimetrowe - ze spokojem można grubość tej warstwy zmniejszyć nawet o połowę. Nie wolno jednak zrezygnować z niej całkowicie, gdyż dopiero poprawnie wykonana podsypka zapewnia równomierne rozłożenie obciążeń na całą powierzchnię podbudowy i właściwą pracę całego systemu, oraz trwałość nawierzchni.

Wybieramy kostkę

Po wykonaniu wszystkich wymienionych już prac czas na wielki finał - czyli ułożenie i wykończenie kostki. Jest to niemal ostatni element układanki zwanej "budujemy nawierzchnię z kostki brukowej". Czas teraz na chwilę wrócić do projektu. Poprawnie wykonana dokumentacja powinna zawierać takie parametry techniczne jak model, kolor i faktura wybranej kostki, oraz umożliwić obliczenie niezbędnych ilości materiału. Należy przy tym pamiętać, że nie każda kostka nadaje się do wszystkiego, projektując warto więc dobrać materiał, który zamierzamy zastosować zarówno pod kątem nośności, jak i innych parametrów. Pamiętajmy, że kostka o nierównej powierzchni (na przykład fakturze skalnego przełomu) zapewni lepszą przyczepność, ale również znacząco pogorszy akustykę podjazdu. Mówiąc prościej oznacza to tyle, że przejeżdżający po tak wykonanej nawierzchni pojazd będzie zwyczajnie bardziej hałasował. O nośności nawierzchni decyduje także sposób układania kostki. Elementy ułożone pod kątem do osi podjazdu stworzą strukturę znacznie wytrzymalszą niż ułożone prostopadle do niej.

Brukowanie to nie tylko estetyka

Kwestie techniczne to jednak ledwie połowa istotnych zagadnień które powinien obejmować projekt. Drugą stanowią oczywiście kwestie estetyczne i użytkowe. Zacząć warto od tych drugich. Zaliczają się do nich przede wszystkim dwa elementy: strefowanie przestrzeni oraz drobne detale ułatwiające życie użytkownikom. Do tych ostatnich należy na przykład przewidzenie pasów “ostrzegawczych” z kostki o możliwie nierównej powierzchni wzdłuż krawędzi podjazdu do garażu - tak, aby kierujący pojazdem po najechaniu na nie wiedział, że zjeżdża z optymalnej ścieżki. Innym z takich detali jest także przewidzenie podwyższonych krawężników zapobiegających uszkodzeniu samochodu przez wystające elementy (jak chociażby śmietnik czy słupki bramy wjazdowej. Z kolei strefowanie przestrzeni polega na wyodrębnieniu w ogrodzie ciągów komunikacyjnych, nawierzchni rekreacyjnych, technicznych itp. a następnie dobraniu dla nich właściwej nawierzchni - z jednej strony optycznie podkreślającej ich odrębność, z drugiej natomiast - o optymalnie dobranych walorach użytkowych. Patrząc z tego punktu widzenia warto na przykład na głównych ciągach komunikacyjnych przewidzieć nawierzchnię gładką, składającą się z możliwie dużych elementów układanych z jak najwęższą fugą. Oczywiście dla sprawnego pieszego w sportowych butach nie ma to większego znaczenia, możemy być jednak pewni, że docenią to rozwiązanie zarówno użytkownicy wózków dziecięcych i inwalidzkich, osoby starsze bądź o obniżonej zdolności poruszania się, a także panie używające butów na wysokim obcasie.

Po ułożeniu kostki czas na dwie ostatnie czynności: fugowanie i zagęszczanie nawierzchni. Fugowanie polega na wypełnieniu przestrzeni pomiędzy kostkami płukanym piaskiem. Zagęszczanie natomiast służy ostatecznemu utwardzeniu nawierzchni i nadaniu jej finalnego kształtu. Do jej wykonania używa się tej samej zagęszczarki, którą wykonywano także wcześniejsze prace, z jednym jednak zastrzeżeniem. Aby uniknąć uszkodzeń nawierzchni płyta zagęszczarki musi być zabezpieczona specjalną nakładką z tworzywa sztucznego.

***

To w sporym oczywiście skrócie koniec prac przy wykonywaniu nawierzchni z kostki brukowej. Jest to wbrew pozorom proces dość złożony, warto więc przed przystąpieniem do niego mieć chociaż ogólne pojęcie o tym, na czym będzie on polegał. Pozwoli to odpowiednio przygotować się do prac i finalnie uzyskać nawierzchnię, która przez wiele lat pozostanie atrakcyjna i nie będzie wymagała poprawek i napraw.

Opisy do rysunków.

Buszrem-46.1

Projekt strefowania terenu za pomocą różnych rodzajów, faktur i kolorów kostki brukowej.

1. Podjazd do garażu - ciemna, gładka kostka o równej nawierzchni, na przykład Malta płukana w kolorze grafitowym.

2. Boczne, “ostrzegawcze” pasy z drobniejszej kostki o fakturze wyraźnie wyczuwalnej przy najechaniu kołem. W tym wypadku Kreta postarzana w kolorze karmel, ale równie dobrze zastosować tu można kostkę ażurową.

3. Główne dojście do budynku. Gładka kostka o równej nawierzchni, jednak dla rozróżnienia od podjazdu dla samochodów utrzymana w jaśniejszej tonacji. Doskonałym wyborem będzie Malta płukana w kolorze jasnoszarym

4. Fragmenty tarasu będące powierzchnią pomocniczą, wykonane z postarzanej kostki Kreta w kolorze karmel.

5. Taras przed jadalnią, stanowiący jej naturalne przedłużenie na ogród. Malta płukana, jasnoszara.

6. Główna, rekreacyjna część tarasu przed salonem. Malta płukana, jasnoszara.

7. Dojście do śmietnika, a więc pomocnicza, techniczna powierzchnia komunikacji. Postarzana Kreta, karmel.

Buszrem-46.2

Ostatnie prace przy nawierzchni.

1. Wykonana uprzednio podbudowa.

2. Podsypka piaskowa, której w żadnym wypadku nie należy zagęszczać. Dla optymalnego efektu warto wykonywać ją partiami przed ułożeniem kostki.

3. Ułożoną kostkę należy zagęścić za pomocą zagęszczarki ze specjalną nakładką z tworzywa, zabezpieczającą nawierzchnię przed uszkodzeniami mechanicznymi.

4. Ostatnim krokiem jest zafugowanie spoin.

Buszrem-46.3

I wreszcie finalny efekt prac. Dobrze dobrane do siebie rodzaje, kolory i faktury kostki a także współgrające z nimi obrzeża tworzą w efekcie spójną całość, podkreślającą również strefowanie przestrzeni ogrodu. Kompozycja wykorzystuje kostki Malta o nawierzchni płukanej w kolorach jasnoszarym i grafitowym, oraz Kreta postarzana w kolorze karmel.