Według raportu CBOS „Postawy Polaków wobec niecodziennych zdarzeń losowych”[1] aż 61% ankietowanych obawia się pożaru. Ale  rzadko za tym strachem idą realne kroki, które mogą uchronić nas, naszą rodzinę i nasz dobytek przed jego wybuchem oraz skutkami. A przecież bezpieczeństwo pożarowe zależy głównie od nas samych. Codziennie dochodzi do pożarów, które w większości przypadków są wynikiem zaniedbań, niedopatrzeń lub nieuwagi domowników. Przypadki losowe i zajścia związane z siłami natury będą się zdarzać, jednak jeżeli odpowiednio przygotujemy nasz dom oraz będziemy świadomi zagrożeń, skutecznie zminimalizujemy ryzyko powstania i rozprzestrzenienia się ognia i jego skutków. O czym na pewno należy  pamiętać?

1.    Instalacja grzewcza, gazowa i elektryczna

Wiele pożarów w domach jednorodzinnych powstaje na skutek wadliwych instalacji grzewczych, czy elektrycznych. Dlatego trzeba dopilnować, aby instalacje i urządzenia, były wykonane z odpowiednich materiałów oraz zamontowane przez wykwalifikowanych instalatorów. Dobrym pomysłem będzie także zaizolowanie newralgicznych punktów w instalacji, które mogłyby doprowadzić do powstania pożaru, materiałami niepalnymi. W ten sposób nawet gdyby doszło do uszkodzenia instalacji, zaprószenia ognia, nie rozprzestrzeni się on dalej. Podczas urządzania domu, warto także mieć na uwadze potencjalnie niebezpieczne elementy instalacji i nie umieszczać w ich otoczeniu łatwopalnych materiałów – głównie różnego rodzaju tkanin. Istotna jest również kolejność zamocowania instalacji, przykładem może być wymóg prowadzenia instalacji gazowej ponad instalacją elektryczną. Pamiętajmy o regularnym przeglądzie stanu technicznego instalacji w naszym domu, np. przed sezonem grzewczym lub upalnym latem, gdy cześć urządzeń będzie szczególnie obciążona. Zwracajmy uwagę, czy nie powstały widoczne uszkodzenia mechaniczne czy ślady przypalenia w postaci brązowych przebarwień. Jeżeli zauważymy jakieś niepokojące sygnały, wezwijmy specjalistów – nie powinniśmy sami dokonywać napraw, zostawmy to fachowcom.

2.    Czujniki dymu i gaśnice

Dla bezpieczeństwa domowników, a bezwzględnie dotyczy to wszystkich domów, w których znajdują się urządzenia grzewcze, jeszcze przed przeprowadzką na nowe miejsce, powinniśmy zamontować czujki dymu i czadu, ewentualnie również wyposażyć dom w gaśnicę. Czujki to najprostszy i najtańszy sposób, aby ostrzec naszych bliskich  przed szkodliwym, toksycznym dymem. – Czujki dymu są niedrogie i łatwe w montażu. Żeby były skuteczne powinniśmy zamontować je na każdym piętrze domu. Idealnym miejscem jest środek pokoju lub korytarza. Nie montujmy ich w bliskiej odległości od kuchenki lub łazienki – dym z gotowania lub para wodna mogą przez przypadek uruchomić alarm. Pamiętajmy także o regularnym przeglądzie sprawności i kalibracji czujek dymu oraz okresowej wymianie baterii – podkreśla Andrzej Taradyś, Doradca Techniczny ROCKWOOL Polska.

Dobrze, jeśli w domu jest gaśnica. Co prawda polskie prawo nie nakazuje posiadania w domach, w przeciwieństwie do samochodów, sprzętu gaśniczego, ale dla własnego bezpieczeństwa powinniśmy się jednak w nią zaopatrzyć – w myśl zasady, że lepiej dmuchać na zimne. Do zabezpieczenia domu najlepsza będzie gaśnica proszkowa typu ABC ze względu na swoją skuteczność oraz uniwersalność. Warto jednak pamiętać, że proszki gaśnicze to silnie rozdrobnione cząsteczki których usunięcie z powierzchni dywanu, tapicerki czy wnętrza urządzeń elektrycznych może być bardzo trudne, szczególnie w przypadku nieumiejętnego użycia gaśnicy czy nieumyślnego uwolnienia proszku wewnątrz naszego domu. Alternatywnym rozwiązaniem może być zaopatrzenie się w gaśnicę pianową z symbolami AB, w tym przypadku należy zwrócić uwagę, czy producent zamieścił na etykiecie informację o możliwości bezpiecznego użycia gaśnicy do gaszenia urządzeń elektrycznych. Natomiast w kuchni warto mieć gaśnicę z oznaczeniem F – skutecznie zwalczającą pożary olejów i tłuszczów spożywczych. Chcąc kupić tego rodzaju gaśnicę szukajmy na powierzchni zbiornika oznaczeń AF lub ABF. Bardzo ważne jest, żeby gaśnica była sprawna, a wszyscy domownicy wiedzieli gdzie się znajduje i jak z niej korzystać – tłumaczy Łukasz Zubek, specjalista z zakresu ochrony przeciwpożarowej.

3.    Niepalne materiały budowlane

W zapobieganiu wybuchowi pożaru niezastąpione są materiały niepalne, bo ich brak w otoczeniu nie pozwala na rozwinięcie sie przypadkowego ognia w pożar. W walce z pożarem, jeśli już sie zdarzy, najskuteczniejsza jest kombinacja środków aktywnych (czujniki dymu, gaśnice), ze środkami pasywnymi. Środki pasywne pozwalają w znaczący sposób spowolnić rozwój pożaru, tak by jego zasięg ograniczyć do minimum. Dzięki temu ryzyko, że ucierpią ludzie, lub pojawią się znaczące straty materialne jest dużo mniejsze. Istotne jest to z jakich materiałów budujemy nasz dom, gdyż to wpływa na odporność ogniową całej ściany czy dachu. – Użycie palnych materiałów przy budowie domów zwiększa ryzyko pożarowe. Niewłaściwy dobór, niepoprawny montaż dodatkowo mogą je spotęgować. W sytuacji wystąpienia pożaru materiały te mogą szybko się zapalić i łatwo rozprzestrzeniać ogień, wydzielając przy tym szkodliwe substancje. Dlatego warto wybierać materiały o klasie reakcji na ogień A1 – charakterystyczna dla takich produktów jak beton, wełna skalna, czy ceramika. Świadczy o ich niepalności. Jeżeli konieczne jest użycie palnych materiałów pamiętajmy o ich dodatkowej osłonie przez ogniem. Pewność jednak dają nam materiały niepalne, gdyż czasem w trakcie zwykłej eksploatacji budynku możemy naruszyć owe bariery i wystawić materiał palny na kontakt z ogniem, co może powodować szybkie jego rozprzestrzenianie się – radzi Andrzej Taradyś, Doradca Techniczny ROCKWOOL Polska.

4.    Odpowiednie warunki ewakuacji

Na etapie budowy i aranżacji powinniśmy zadbać także o zapewnienie odpowiednich warunków do ewakuacji, na wypadek pożaru. Wiele osób w strachu przed kradzieżami montuje w drzwiach, oknach kraty. To może utrudnić, nawet uniemożliwić, ewakuację podczas pożaru i zmniejszać skuteczność działań służb ratowniczych. Jeżeli nie możemy zrezygnować z krat, wybierajmy takie, które można łatwo otworzyć od wewnątrz. Wówczas klucze powinniśmy przechowywać w jednym miejscu, ustalonym i znanym wszystkim domownikom. Podczas aranżacji wnętrza także warto mieć na uwadze ewentualną konieczność ewakuacji i nie zagracać zbytnio przestrzeni, zwłaszcza w obrębie ciągów komunikacyjnych.

Przestrzeganie tych prostych zaleceń oraz świadomość, że ryzyko pożaru jest realnym zagrożeniem może pomóc nam ochronić najbliższych i nasz dom w razie wystąpienia ognia.