Według najnowszych danych opublikowanych na The World Economic Forum branża budowlana odpowiedzialna jest za ok. 10% światowej emisji gazów cieplarnianych. Tak wysoki wynik plasuje konwencjonalne budownictwo na drugim (po produkcji żywności) miejscu w rankingu najbardziej szkodliwych sektorów gospodarki. Destrukcyjne efekty konwencjonalnych, niezmiennych od dekad, procesów budowlanych oraz regularne wykorzystywanie szkodliwych materiałów wzięto pod lupę już dawno, stawiając na piedestale troskę o środowisko. Architekci i inwestorzy dwoją się i troją opracowując nowe rozwiązania, które mają odwrócić ten trend, kierując budownictwo w stronę bardziej przyjazną środowisku.

Ten niezbędny zwrot w stronę ekologii realizowany jest obecnie na bardzo wielu płaszczyznach – zarówno w zakresie architektury, optymalizacji samych procesów budowy i transportu materiałów, jak i wykorzystywaniu rozwiązań i technologii proekologicznych w nowo wybudowanych obiektach. Istotną rolę odgrywają tu również samorządy, które zdecydowanie faworyzują projekty zagospodarowania przestrzennego przewidujące powstanie terenów zielonych. Spójrzmy więc na niektóre przykłady najbardziej powszechnych rozwiązań ekologicznych, wykorzystywanych w budynkach biurowych, inwestycjach mieszkalnych oraz aranżacji wnętrz.

Ekologiczne biura

Przeprowadzone badania wykazały, że wiele firm poprawia swoją efektywność energetyczną poprzez mądrzejsze wykorzystanie lepszego sprzętu oraz że spora część chce zmniejszyć swój ślad węglowy, wykorzystując energię wytworzoną ze źródeł odnawialnych. W przestrzeniach biurowych firmy starają się zmniejszyć zużycie papieru lub nawet całkowicie z niego zrezygnować. Ograniczają też ilość odpadów i zmieniają standardy postępowania by być tak bardzo wydajne pod względem recyklingu, jak to tylko możliwe. Ogólnym trendem jest więc rosnąca świadomość tego, aby złagodzić lub wyeliminować wszelkie negatywne skutki, jakie działalność firm może mieć na świat i jego mieszkańców.

Obecnie firmy rezydujące w dużych centrach biurowych oczekują od właścicieli zwiększonego wykorzystania energooszczędnych technologii, urządzeń, energii odnawialnej oraz wdrożenia zaawansowanych strategii dotyczących wody i odpadów. Rezydenci chcą bowiem być utożsamiani z centrum biurowym, które jest powszechnie znane z ekologii, a także uczestniczyć w projektowaniu i opracowywaniu inicjatyw promujących zachowania pracowników na rzecz zrównoważonego rozwoju. Powoływane są nawet specjalne zespoły do spraw optymalizacji zasobów, monitorujące m.in. zużycie wody czy energii elektrycznej.

Wśród pozostałych powszechnie stosowanych rozwiązań należałoby wspomnieć jeszcze o świadomym wykorzystywaniu energii elektrycznej poprzez zastosowanie systemów sterowania oświetleniem czy jego strefowaniem, w zależności od odległości stanowiska pracy od światła naturalnego. Jeżeli chodzi o eksploatację, poza wspomnianą wcześniej redukcją papieru czy świadomą segregacją, coraz popularniejsza staje się rezygnacja z zakupu wody butelkowanej. Najemcy powierzchni biurowych coraz częściej wybierają dystrybutory wody filtrowanej z funkcjonalnością wody gazowanej i gorącej. Są to zarówno dobrze wszystkim znane urządzenia wolnostojące jak i systemy montowane w zabudowie kuchennej.

Budownictwo mieszkaniowe

Wciąż stosunkowo niewielu przyszłych nabywców mieszkań zdaje sobie sprawę z tego, że już samo położenie okien względem stron świata może znacząco zmniejszyć zapotrzebowanie budynku na energię, jednocześnie redukując koszt, z którym musi się zmierzyć jego użytkownik. Coraz popularniejszym rozwiązaniem, również w naszym kraju, stają się panele fotowoltaiczne i baterie słoneczne, które również mogą w pewnym stopniu uniezależnić użytkownika od energii pochodzącej z zewnątrz. Nie bez znaczenia jest także izolacja wnętrz, która ma istotny wpływ na bilans energetyczny. Obecnie coraz częściej stosuje się ekologiczne materiały izolacyjne, które praktycznie nie emitują szkodliwych substancji i są bezpieczne dla mieszkańców. Mówiąc o ekologicznym i zdrowym budownictwie nie można zapomnieć o bliskości terenów zielonych, które w postcovidowej rzeczywistości są przestrzeniami bardzo pożądanymi.

Myślę, że nie tylko w Polsce widzimy, że kupujący i najemcy częściej niż kiedykolwiek szukają lokali blisko natury – czy to terenów zielonych, takich jak parki, czy nadrzecznych - mówi Tom Leach, współwłaściciel Leach & McGuire, międzynarodowej firmy działającej w sektorze PRS. Wielomiesięczny lockdown skutecznie zrewidował potrzeby mieszkaniowe Polaków, powodując bardzo mocny zwrot w stronę bliskości natury. Pojawiło się też większe zainteresowanie mieszkaniami o wysokim standardzie wykończenia, spowodowane możliwością wprowadzenia kolejnych lockdownów i co za tym idzie – koniecznością długotrwałego pozostawania w domu - dodaje.

Przykładem widocznego zwrotu ku naturze w wielorodzinnym budownictwie mieszkaniowym jest np. kameralne osiedle Oliva Koncept wybudowane przez Budner Inwestycje w Gdańsku-Oliwie. Otaczają je morenowe wzgórza porośnięte gęstymi lasami Trójmiejskiego Parku Krajobrazowego. Teren, na którym powstało osiedle, był najważniejszym odniesieniem dla autorów projektu architektonicznego z biura Arch-Deco i stał się jego największą siłą. To właśnie wszędobylska zieleń, obserwowanie zmieniających się pór roku w lesie tuż za własnym oknem czy możliwość wypicia kawy na tarasie z widokiem na zieleń są tym, co przyciąga do Olivy Koncept lokatorów.

Teren, z którym się mierzyliśmy, jest tak wyjątkowo usytuowany, że projektowanie Olivy Koncept stało się dla nas pewnym wyzwaniem – mówi Zbigniew Reszka, prezes Arch-Deco. Choć to nie pierwszy raz, kiedy w pracowni mieliśmy do czynienia z działką o wysokich walorach, zależało nam bardzo na stworzeniu takiej architektury, która uszanuje to miejsce, a jednocześnie je wzbogaci. Na długie lata. Wiedzieliśmy, że musi to być godna reprezentacja – dodaje.

Architekci Arch-Deco zaprojektowali niewielkie budynki, usytuowane na działce z zachowaniem jej pagórkowatości. Całe zagospodarowanie osiedla zostało hojnie obsadzone niską zielenią oraz drzewami, aby ubogacić przestrzenie wspólne i jeszcze bardziej wtopić je w otaczające środowisko. 

– Teraz pałeczkę przejmie natura, która powoli wykonywać będzie swoją pracę – tłumaczy Zbigniew Reszka. – Zieleń, która zacznie coraz bardziej porastać nowe skarpy i zasłaniać mury oporowe, a także drzewa, które z każdym rokiem będą się rozrastać, z czasem dopełnią powstałą substancję architektoniczną.

Ekologiczne wnętrza

Jeżeli zależy nam na tym, aby nasze mieszkanie było jak najbardziej przyjazne środowisku, należałoby zacząć od ograniczenia zużycia mediów. W tym celu powinniśmy zainwestować w możliwie najwyższą klasę energetyczną urządzeń AGD i RTV oraz oświetlenie LED’owe, które cechuje znacznie mniejszy pobór energii elektrycznej. Kluczową kwestią jest też doświetlenie pomieszczeń, w których przebywamy najczęściej, co znacznie poprawi nasze samopoczucie, zwłaszcza podczas zimowych miesięcy. Jeżeli chodzi o wodę, dobrym sposobem jest zainstalowanie perlatorów zwiększających jej objętość w bateriach łazienkowych i kuchennych, co znacznie obniży jej zużycie.

Styl ekologiczny w meblarstwie cechuje się przede wszystkim harmonią przyjaznych środowisku elementów wystroju, gdzie prym wiodą naturalne kolory drewna i bambusa. Decydując się na odrestaurowanie mebli, powinniśmy przeanalizować skład dostępnych farb czy lakierów i wybrać te, które posiadają odpowiednie certyfikaty. Obecnie bardzo popularnym trendem jest też wybór mebli pochodzących z recyklingu.

W polskiej branży meblarskiej od paru lat daje się zaobserwować rosnącą świadomość tego, jak ważne jest wykorzystywanie przetworzonych materiałów. Najlepiej widać to na targach, gdzie coraz częściej pojawiają się odpowiednio certyfikowane płyty meblowe czy lakiery przyjazne środowisku. W ostatnim czasie, jednym z najciekawszych przykładów realizacji trendu eko jest wioska olimpijska w Tokio, którą w całości wykonano z materiałów pochodzących z odzysku. Mówiąc o meblach eko, nie możemy również zapomnieć o tkaninach obiciowych, które często powstają np. z przetworzonej odzieży. Warto jednak zwrócić uwagę na pewien paradoks, polegający na tym, że nierzadko meble wpisujące się w trend eko są po prostu droższe, ponieważ są skierowane do klientów świadomych, dla których ekologia jest równie istotna co design – mówi Daniel Ochońko, prezes zarządu Trust Us sp. z o.o.