Pascal Maier, Product Manager Schöck Tronsole oraz Solitair Kluth - ekspert w dziedzinie fizyki budowli z firmy Schöck przedstawiają wymagania prawne obowiązujące w Europie i rozwiązania dotyczące bezpiecznej izolacji akustycznej schodów.

W czasach globalizacji, digitalizacji i coraz aktywniejszego życia, potrzeba ciszy i spokoju jest większa niż kiedykolwiek wcześniej. Do takich przemyśleń skłaniają również wyniki licznych międzynarodowych badań.  Nadmierny hałas wpływa negatywnie na organizm ludzki, a najczęstszymi objawami są zmęczenie, trudności w nauce i koncentracji, zaburzenia orientacji, rozdrażnienie, wzrost ciśnienia krwi, bóle i zawroty głowy lub - w najgorszym przypadku - trwałe uszkodzenia słuchu. Dr Andreas Strobl, lekarz z Linzu, uważa, że nadmierna ekspozycja na hałas przedostający się do mieszkań może być powodem stanów depresyjnych.  

Europejczyku! Powiedz, co ci przeszkadza

Według badań „Jakość życia w Polsce” zaprezentowanych w roku 2017 przez Główny Urząd Statystyczny, odsetek gospodarstw domowych, w których odczuwa się nadmierny hałas, wynosił aż 13,6%. Dźwięki, z którymi mieszkańcy się zmagali, pochodziły zarówno ze strony sąsiadów, jak i z zewnątrz danego budynku (np. ruch uliczny, zakłady przemysłowe).

Również w 2017 roku niemiecki portal Statista opublikował raport dotyczący odbierania hałasu dobiegającego od sąsiadów, z którym zmagają się mieszkańcy różnych krajów europejskich. Wynikało z niego, że średnio co piąty Europejczyk narażony jest na ekspozycję na nadmierną ilość hałasu docierającego do wnętrza jego domu. Z kolei według badań przeprowadzonych przez szwajcarski portal nieruchomości, co drugi mieszkaniec tego kraju nie czuje się komfortowo w swoim mieszkaniu. Z analizy wynika, że szwajcarscy lokatorzy są najbardziej zirytowani hałasem dobiegającym z mieszkań sąsiadów i klatek schodowych. Podobne analizy przeprowadzono w Austrii. Według wyników badań Radia Wien, co drugi mieszkaniec Wiednia czuje się zaniepokojony hałasem w mieście, a najbardziej przeszkadza mu hałas uliczny, pochodzący z obszarów przemysłowo-handlowych oraz generowany przez sąsiadów.

W tym miejscu warto wspomnieć także o badaniach przeprowadzonych przez brytyjski National Noise Attitude Survey, który w latach 1991, 2000 i 2012 przeprowadził ankietę dotyczącą stosunku mieszkańców do hałasu. Badania obejmowały kwestie związane z hałasem drogowym, kolejowym, lotniczym, budowlanym, przemysłowym, a także dźwiękami docierającymi bezpośrednio do mieszkań, powstającymi na klatkach schodowych i w mieszkaniach sąsiadów. Analiza wykazała silną tendencję do zwiększania się wrażliwości na hałas, zwłaszcza na ten dochodzący z ulic i mieszkań sąsiadów.

Izolacja akustyczna jest zatem istotnym elementem wpływającym na komfort mieszkania, zwłaszcza w wielopiętrowych budynkach wielorodzinnych. W takich obiektach trzeba poświęcić szczególną uwagę izolacji akustycznej pomiędzy klatką schodową a mieszkaniem. Nieodpowiednia ochrona przed hałasem lub jej całkowity brak może nie tylko wpłynąć na samopoczucie mieszkańców, ale także na konflikty między sąsiadami. W celu ochrony mieszkańców przed niepożądanym hałasem, ważne jest ustalenie limitów dopuszczalnych dźwięków. Aktualnie, tego typu zasady normowane są przez różne  przepisy krajowe oraz europejskie, określające jasne wymagania co do zapewnienia izolacji akustycznej.

Co w prawie piszczy

Istnieją pewne różnice między minimalnymi wymogami prawa publicznego a wymogami wynikającymi z prawa prywatnego. Minimalne wymagania muszą być przestrzegane w celu ochrony zdrowia i nie mogą przekraczać normy. Jednak w przypadku właścicieli budynków prywatnych, wymagania mogą być wyższe, a  parametry dotyczące akustyki mogą się różnić w zależności od rodzaju konstrukcji i lokalizacji.

Oprócz  izolacyjności akustycznej ścian wewnętrznych, drzwi, stropów i sufitów, coraz większego znaczenia nabiera izolacja akustyczna klatek schodowych. Średnie europejskie wymagania minimalne dla klatek schodowych w budynkach mieszkalnych wynoszą od 50 dB do 55 dB. Niektóre kraje określają jeszcze wyższe wymagania, które są definiowane w różny sposób. W Niemczech wymagane są stałe wartości podawane w dB. W Austrii wymagania dotyczące komfortu akustycznego są o 5 dB wyższe niż założone wymagania minimalne.

W przypadku budownictwa mieszkaniowego w Polsce wymagania dotyczące izolacyjności akustycznej przegród zewnętrznych i wewnętrznych reguluje obowiązkowa w stosowaniu norma PN-B-02151-3:2015-10. Norma ta opisuje, w jaki sposób należy projektować, wznosić i przebudowywać budynki mieszkalne pod względem akustyki. Minimalne wymagania akustyczne dla klatek schodowych w domach wielorodzinnych, hotelach czy pensjonatach wynoszą L‘ _n,w ≤ 55 dB.

Przestrzeganie prawa od kuchni

Oprócz realizowania wymagań dotyczących izolacji akustycznej przez wykonawców i dostawców rozwiązań budowlanych, decydujące znaczenie ma również postrzeganie obowiązujących przepisów prawa przez samych mieszkańców. Jest ono subiektywne i nie może być opisane w sposób ogólny przez wyżej wymienione wymagania. Przy planowaniu inwestycji należy wziąć pod uwagę, w jakim celu będzie wykorzystywana dana inwestycja i - jeśli to możliwe - określić indywidualne wymagania względem izolacji akustycznej, niezależnie od tego, czy w danym kraju istnieją określone wartości dopuszczalnego poziomu hałasu.

Różnice w określaniu izolacji akustycznej w Europie są duże. W Wielkiej Brytanii dopuszczalne wartości dla dźwięków uderzeniowych pochodzących z klatek schodowych są bardzo wysokie. Jak pokazały badania, mieszkańcom przeszkadza jednak nadmierny hałas dochodzący do ich apartamentów.

Innym przykładem są mieszkania zlokalizowane w aglomeracjach takich jak Monachium czy Zurych, gdzie oczekuje się ponadprzeciętnego standardu jakości i komfortu. W tym przypadku wyższe wymagania stawiane są wysokiej klasy budownictwu mieszkaniowemu. W Niemczech zalecenie DEGA 103 zapewnia ochronę przeciwdźwiękową i wyróżnia aż 7 klas akustycznych. Natomiast w Austrii, norma ÖNORM B 8115-5, rozróżnia 6 klas izolacji akustycznej. Zdefiniowane klasy zapewniają pomoc w planowaniu inwestycji oraz uzyskania określonej jakości izolacji akustycznej mieszkań i budynków.

Ciekawie w stosunku do różnych krajowych norm wypada ocena Scottish Building Standards Agency - międzynarodowego projektu uproszczonego ISO / DIS 19488, który opisuje kryteria klas i procedury klasyfikacji akustycznej mieszkań. Głównym celem tej normy jest ułatwienie określenia zoptymalizowanego poziomu ochrony akustycznej innego niż ten, określony w przepisach krajowych. Norma może być stosowana jako ogólne narzędzie do scharakteryzowania jakości istniejącego zasobu mieszkaniowego i zawiera przepisy dotyczące klasyfikacji izolacji akustycznej przed i po renowacji.

Uproszczona ocena standardu i komfortu akustycznego w Niemczech i Austrii jest do siebie podobna, jednak znacznie odbiega od wartości zaproponowanych przez normy międzynarodowe. Proponuje się w nich wysoki poziom komfortu, który spełnia zaledwie minimalne wymagania w Niemczech i Austrii. Odchylenie klasyfikacji hałasu wynosi aż 10 dB.

Analizując obowiązujące w wielu krajach normy oraz normy przyjęte przez Scottish Building Standards Agency, zauważa się, że ochrona mieszkańców przed hałasem powinna zostać zdefiniowana jako wymóg minimalny we wszystkich krajach na jednakowym poziomie, m.in. poprzez stworzenie spójnych dla wszystkich państw przepisów.

Jak mówi Solitair Kluth, ekspert w dziedzinie fizyki budowlanej z firmy Schöck będącej producentem rozwiązań do izolacji termicznej oraz akustycznej: - Zarówno inwestorzy indywidualni, jak i instytucje publiczne powinni dobrze zaplanować swoje projekty, nie opierając się wyłącznie na minimalnych standardach. Powinny oni być świadomi aktualnych osiągnięć technicznych i wykorzystywać je w celu zapewnienia nowoczesnego środowiska życia codziennego.

Jak można bezpiecznie spełnić wymagania?

Podczas planowania i budowy inwestycji należy upewnić się, że wszystkie elementy dźwiękochłonne spełniają wymagania krajowe lub międzynarodowe dotyczące izolacji i nie tworzą niepotrzebnych mostków akustycznych. Ponadto, niezbędne jest dokładne przeprowadzenie montażu, podczas którego upewnimy się, że brud, kamyki czy inne drobinki nie dostały się pomiędzy materiały izolacyjne a np. schody lub sufit. - Nawet pojedynczy kamyk zmniejsza izolację akustyczną o około 10 dB - mówi Pascal Maier, kierownik produktu Tronsole w firmie Schöck. Warto tu wspomnieć, że ucho ludzkie jest w stanie wychwycić różnice w efektywności izolacji akustycznej uzyskiwanej przy wykorzystaniu różnych materiałów izolacyjnych lub w przypadku złego jej montażu.

Chcąc zapewnić optymalne wytłumienie dźwięków uderzeniowych, należy uwzględnić wszystkie połączenia na klatce schodowej. To dlatego projektanci powinni zadbać o szczególne zabezpieczenie tych miejsc odpowiednią izolacją akustyczną. Elementy izolacji muszą całkowicie otaczać klatkę schodową. Tylko w kompletnym systemie można uzyskać bezpieczną izolację akustyczną.

Firma Schöck opracowała w tym celu system do izolacji akustycznej Tronsole. - Dobra izolacja akustyczna odgrywa coraz ważniejszą rolę - zwłaszcza w przypadku schodów, z których korzystają wszyscy mieszkańcy i skąd dochodzą dźwięki kroków. Niezbędne jest zatem planowanie i wykonywanie realizacji z wykorzystaniem elementów dźwiękochłonnych. System Tronsole spełnia wymagania budowlane i oferuje optymalną izolację akustyczną na klatkach schodowych domów wielorodzinnych lub domów szeregowych. – mówi Pascal Maier i dodaje - Sercem systemu Tronsole jest Elodur, podopra elastomerowa o udoskonalonej formule i zoptymalizowanym kształcie, zapewniająca wysoką izolacyjność akustyczną przy małym odkształceniu. Dzięki temu izolacja akustyczna dźwięków uderzeniowych, które powstają na klatce schodowej, została zauważalnie poprawiona. W porównaniu do standardowego wykonania, Elodur poprawia izolację akustyczną o około 10 dB, oferując jednocześnie bezpieczeństwo przetestowanego systemu.

Skuteczna izolacja akustyczna w kolorze niebieskim

Elementy systemu Tronsole występują w idealnie dopasowanych wariantach, które gwarantują efektywną ochronę przed uciążliwymi dźwiękami uderzeniowymi. Zarówno w przypadku schodów prostych, jak i zabiegowych zapewniają najwyższą skuteczność i pozostają w zgodzie z aktualnymi wymaganiami akustycznymi. Dzięki jego zastosowaniu już na etapie realizacji możemy zauważyć niebieską linię, która okala elementy narażone na generowanie problemów z niechcianymi dźwiękami.

Właściwości akustyczne systemu zostały przetestowane zgodnie z normą DIN 7396. Jest to pierwsza i na razie jedyna europejska norma, która określa metodę badania elementów izolacji akustycznej. Ponadto, według ekspertyzy, zastosowanie systemu Tronsole w klatkach schodowych spełnia wymagania w zakresie ochrony przeciwpożarowej.